I Katecheza jubileuszowa – 100-lecie Diecezji Łomżyńskiej
W tej pierwszej katechezie jubileuszowej chcemy w duchu wiary i wdzięczności Panu Bogu spojrzeć na historię naszej diecezji łomżyńskiej, która od października tego roku do października 2026 r. będzie obchodzić wyjątkowy jubileusz – 100 lat swego istnienia. Będzie to dla nas czas szczególnej łaski, refleksji, modlitwy i dziękczynienia za pokolenia biskupów, kapłanów, osób konsekrowanych oraz wiernych świeckich, którzy przez ten wiek budowali duchową wspólnotę na naszej ziemi.
Początki diecezji łomżyńskiej
Diecezja łomżyńska została erygowana Bullą papieża Piusa XI Vixdum Poloniae Unitas 28 października 1925 roku. Wyodrębniono ją z części ówczesnych diecezji płockiej i augustowskiej czyli sejneńskiej, powierzając misję duszpasterską temu nowemu Kościołowi lokalnemu. Siedzibą biskupa diecezjalnego została Łomża – miasto o bogatej historii i głęboko zakorzenionej wierze. Pierwszym ordynariuszem został biskup Romuald Jałbrzykowski, późniejszy arcybiskup metropolita wileński.
W ciągu tego stulecia diecezja łomżyńska była świadkiem wielu wyzwań i trudnych doświadczeń: II wojna światowa (włącznie z zagrożeniem zburzenia katedry), czasy komunizmu, odbudowa moralna po upadku reżimu komunistycznego oraz nowe realia wolnej Polski i Kościoła po roku 1989. Przez te wszystkie lata wierność Chrystusowi i Kościołowi była drogowskazem dla wspólnoty wiernych tej diecezji.
Kościół łomżyński dzisiaj
Dzisiaj, po stu latach istnienia, diecezja łomżyńska liczy 183 parafie, rozsiane po terenie pięknej, przeważnie wiejskiej części północno-wschodniej Polski. To właśnie tutaj, w parafiach, toczy się codzienne życie religijne blisko ok. połowy miliona wiernych, którzy przez sakramenty, modlitwę i wspólnotę z Kościołem dążą do świętości.
Nad duchowym wzrostem tych wspólnot czuwa ponad 500 księży – zarówno diecezjalnych, jak i zakonnych. Wspiera ich ponad 100 sióstr zakonnych, które często w cichości serca i posłudze, zwłaszcza wobec chorych, niepełnosprawnych, dzieci i osób starszych, niosą Chrystusa tam, gdzie często milkną głosy świata.
Diecezja łomżyńska, choć może niewielka liczebnie, jest w dalszym ciągu Kościołem żywym i dynamicznym. Do niedawna mieliśmy liczne powołania kapłańskie i zakonne. Średnia wieku duchowieństwa jest nadal stosunkowo niska. To stąd wyruszają pielgrzymki, zarówno do sanktuariów w Polsce, jak i za granicę. W parafiach są obecne różne ruchy i stowarzyszenia, skupiające także ludzi młodych. Szczególnie piesza pielgrzymka na „Jasną Górę” przyciąga przede wszystkim ludzi młodych.
Święci i błogosławieni diecezji jako znaki nadziei dla nas
Nie sposób mówić o dziejach naszej diecezji bez przywołania tych, którzy osiągnęli chwałę nieba, dając nam przykład heroicznej wiary i bezinteresownej miłości. Wśród nich szczególne miejsce zajmują nasi błogosławieni męczennicy:
– błogosławiony ksiądz Adam Bargielski – zamordowany 8 września 1942 w Dachau. Ten męczennik zgłosił się do obozu zamiast swojego starszego już proboszcza ks. Klemensa Sawickiego;
– błogosławiony ksiądz Michał Piaszczyński, kapłan diecezji łomżyńskiej, zamordowany 18 grudnia 1940 r. w obozie w Sachsenhausen;
– błogosławiona Marianna Biernacka, mężna wdowa pochodząca z parafii Lipsk, należącej w tamtym czasie do diecezji łomżyńskiej, która w czasie niemieckiej okupacji oddała życie za swoją ciężarną synową. Zginęła rozstrzelana razem z 49 mieszkańcami Lipska 13 lipca 1943 r. na fortach za wsią Naumowicze pod Grodnem.
Nieugięta wiara i męstwo tych świadków, którzy nawet w obozach koncentracyjnych dawali dowody heroizmu i chrześcijańskiej miłości, sprawiły, że zostali oni wyniesieni do chwały ołtarzy 13 czerwca 1999 r. przez św. Jana Pawła II.
Nie możemy także zapomnieć o wyjątkowej postaci – błogosławionym kardynale Stefanie Wyszyńskim, Prymasie Tysiąclecia, który urodził się w Zuzeli i dzieciństwo jego było związane z terenem należącym dzisiaj do diecezji łomżyńskiej. Choć jego duszpasterska posługa związana była z całą Polską, to właśnie tutaj, na naszym terenie , w wiejskiej parafii, wzrastał on w wierze i miłości do Boga, drugiego człowieka i do Ojczyzny. Jego beatyfikacja w 2021 roku była wielką radością dla całego Kościoła w Polsce, ale w szczególny sposób dla nas, jego współdiecezjan „z urodzenia”.
Ważnym momentem w historii naszej diecezji była bez wątpienia wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II w Łomży 4-5 czerwca 1991 roku, podczas jego IV pielgrzymki do Polski. Papież spotkał się wtedy z wiernymi na błoniach przy kościele Miłosierdzia Bożego i wypowiedział wówczas słowa, które do dziś poruszają nasze serca: „Ojczyzna to jest nasza Matka, to jest ziemia naszych przodków i dziedzictwo naszej wiary”. To spotkanie z Następcą św. Piotra umocniło naszą diecezjalną wspólnotę i przypomniało, że Kościół lokalny uczestniczy w wielkiej misji Kościoła powszechnego.
Nasza odpowiedzialność za Kościół
Obchodząc jubileusz 100-lecia naszej diecezji, jesteśmy wezwani nie tylko do wspominania przeszłości, ale również do budowania przyszłości. Dziś to my jesteśmy odpowiedzialni za Kościół łomżyński. Każdy z nas, niezależnie od wieku czy stanu życia, jest wezwany do głębszej relacji z Chrystusem i do dawania świadectwa wiary wobec świata.
Niech więc ten jubileusz będzie dla nas okazją do:
– odnowienia naszej modlitwy za diecezję i jej pasterzy;
– zaangażowania się w życie naszych parafii;
– otwartości na powołania i wspierania młodych ludzi, którzy słyszą głos Chrystusa,
a nade wszystko – do wdzięczności Bogu za ten Kościół lokalny, w którym sprawowane są sakramenty; w tym Kościele i razem z nim kroczymy ku zbawieniu.
Zakończenie
Z sercami pełnymi wdzięczności dziękujmy dziś Bogu za sto lat diecezji łomżyńskiej. Niech jej historia będzie dla nas inspiracją, a jej przyszłość – naszą wspólną odpowiedzialnością. Módlmy się o nowe powołania, o świętość rodzin, o jedność Kościoła i o to, byśmy nigdy nie zawiedli Chrystusa, który jest Głową i Pasterzem także naszej wspólnoty diecezjalnej.
Niech błogosławieni z naszej diecezji wstawiają się za nami, wypraszając męstwo w świadczeniu o wierze a Maryja, Matka Kościoła, Matka Pięknej Miłości z łomżyńskiej katedry prowadzi nas drogą wierności i nadziei, tak bardzo potrzebnej współczesnemu światu.